زبان فارسی نو یا فارسی کنونی، از زمان رواج آن در دوران پس از اسلام، کمابیش تعدادی واژگان را دردرون خودش نگاه داشته. تعدادی از این واژه ها در دوران پس از اسلام از زبان عربی به این زبان آمد و در دوران معاصر هم تعدادی واژه تازه ساخته شد و یا از دنیای غرب وارد شد. با اینحال این واقعیت که ما هنوز می توانیم آثار کلاسیک ادبیات ایران مانند شاهنامه فردوسی یا گرشاسبنامه اسدی توسی را پس از هزار سال و بیشتر بخوانیم و بفهمیم؛ نشان می دهد که تغییرات چند قرن گذشته اندک بوده و تاثیر چندانی بر واژگان زبان ما نداشته.
یادم می آید وقتی برای نخستین بار در آمریکا به یک رستوران ایرانی رفته بودم و از مهماندار فارسی زبان پرسیدم که سرویسهایتان کجاست؟ متوجه نشد که منظور من چیست. معلوم شد این لغت زمانی در ایران رایج شده که این شخص در ایران نبوده. ما برای مستراح یا توالت لغات زیادی ساختیم و در همین چند دهه ی گذشته از خلا و دست به آب و مستراح و مبال و آبریز به دستشویی و سرویس یا سرویس بهداشتی رسیدیم. علت این تغییر مکرر واژگان این است که چون خود لغت به محل کثیفی اشاره داشته، واژه هم پس از یک دوره مفهوم زشتی بخود گرفته و کثیف شده به همین علت هم جای خودش را به واژه ی دیگر داده؛ اما در مورد سایر لغات این اتفاق نمی افتد. مثلا ما تخت و کلاه و دفتر را قرنهاست که در واژگان روزانه مان بکار می گیریم و لغتی جایگزین آنها نشده.
همانطور که مستراح هم ذاتا لغت زشتی نیست و در لغت به معنای مکان استراحت است اما صورت ناخوشایندی بخود گرفته؛ یا ملا هم از آن دست کلماتی هستند که مکررا جایگزین پیدا کردند. هر دو و ملا معانی لغوی خوبی دارند. در لغت به معنای ارباب و خداوندگار است و ملا هم همان مولای عربی به معنای سرور است. اما ملایان امروز ترجیح می دهند که از لغات دیگری برای اشاره به خودشان استفاده کنند و ما از مفتی و واعظ و منبری و منلا و ملا و وشیخ، در دوره قاجار به عالم و بعدا به رسیدیم. در صورتی که هم عالم و هم معانی دیگری دارند؛ مثلا وقتی می گوییم احساس بهمان دست داد یا وقتی می گوییم در مکان بودیم؛ منظورمان این نیست که احساس ی بهمان دست داد یا در مکان ی بودیم.
چرا ملایان دایما نام عوض می کنند و لغات دیگر را به نفع خودشان مصادره یا به قولی ملاخور می کنند؟ یک دلیل واضح این است که این جماعت هم مانند مستراح تاریخچه ی کثیفی از خودشان به یادگار می گذارند و این سابقه بر روی نام آنها هم باقی می ماند. به همین علت پس از مدتی ترجیح می دهند که با تغییر نام، سوابق گذشته را پنهان کنند و چهره ی مثبت تری از خود ارایه دهند. این تغییر نام در طول تاریخ به کرات رخ داده. از همینجا می توانیم حدس بزنیم که خواص ی هم در تمام این مدت، کمابیش حفظ شده و منحصر به روزگار ما نیست.
هم ,پس ,لغت , ,زبان ,واژه ,پس از ,به معنای ,و ملا ,کنند و ,لغت به
درباره این سایت